آیا تاکنون تجربه کرده اید که پس از گذر از یک دوره ی سخت مانند جدایی، فشار شغلی، پروژه ای مهم یا یک اتفاق بزرگ، احساس خستگی یا بی حوصلگی یا بی انگیزگی به سراغتان بیاید؟ اگر چنین حسی برایتان آشناست، باید بدانید که تنها نیستید. بسیاری از افراد تصور می کنند به محض پایان یافتن بحران، باید حال روحی آنها به حالت عادی بازگردد؛ اما واقعیت روانشناختی چیز دیگری است. برای درک بهتر این وضعیت، بد نیست نگاهی بیندازیم به نظریه ی «سندروم سازگاری عمومی» که توسط هانس سلیه «Hans Salye»، پدر علم استرس مطرح شده است.

سه مرحله ی واکنش بدن به بحران

1_ مرحله هشدار (Alarm Phase): در این مرحله، بدن با درک خطر، وارد وضعیت «حالت بقا» یا همان Fight or Flight می شود. ترشح هورمون هایی مانند کورتیزول و آدرنالین باعث می شود بدن در حالت آماده باش کامل قرار گیرد؛ گویی همه ی سیستم ها روی وضعیت قرمز تنظیم شده اند.

2_ مرحله مقاومت (Resistance Phase): اگر بحران ادامه پیدا کند، بدن وارد فاز مقاومت میشود .در این وضعیت، ظاهر فرد ممکن است آرام یا حتی پرانرژی به نظر برسد، اما در واقع بدن با مصرف منابع ذخیره ای خود در حال مقابله با استرس است. مثل خودرویی که با آخرین قطره های سوخت در حال حرکت است.

3_ مرحله فرسودگی (Exhaustion Phase): در این مرحله، منابع جسمی و روانی تحلیل می روند وعلائمی مانند خستگی، بی انگیزگی، بی قراری، اختلال خواب و حتی احساس پوچی ظاهر می شوند. در این نقطه است که بسیاری از افراد میپرسند: «چرا وقتی همه چیز تمام شده، هنوز احساس بهبود ندارم؟»

بدن شما در حال بازیابی است:

پاسخ ساده است، بدن و ذهن شما اکنون وارد مرحله ی ریکاوری یا بازسازی شده اند. همانطور که یک عضله پس از تمرین سنگین نیاز به استراحت دارد، روان و سیستم عصبی نیز پس از تحمل بحران، نیازمند زمان برای ترمیم، آرامش و بازگشت به تعادل هستند.

چطور از این مرحله عبور کنیم؟

اگر این روزها احساس خستگی، بی حوصلگی یا کاهش تمرکز دارید، به خودتان سخت نگیرید. این نشانه ها بخشی طبیعی از روند بهبود هستند. در این مسیر: 1_ با خودتان مهربان باشید. 2_ انتظار نداشته باشید فورا مثل قبل شوید. 3_ به بدن و روانتان فرصت بازسازی بدهید.

و اگر احساس می کنید که این وضعیت طولانی شده یا به تنهایی از پس آن برنمی آیید، کمک گرفتن از یک روان درمانگر می تواند به شما کمک زیادی بکند. گاهی فقط چند جلسه گفت وگو با یک متخصص کافی است تا مسیر روشن تر، قابل تحمل تر و امیدبخش تر شود.