با
نگار زحمتی
نگاهی روان‌شناختی به سرکوب احساسات و تأثیر آن بر سلامت روانی و جسمی
در بسیاری از فرهنگ‌ها و جوامع، افراد از کودکی با این پیام‌های فرهنگی روبه‌رو می‌شوند که احساسات خود را به‌ویژه در مقابل دیگران، به‌ویژه والدین یا جمع های اجتماعی، سرکوب کنند. «شاد بودن برای راضی نگه داشتن دیگران» به یک رفتار شایع در بسیاری از افراد تبدیل می‌شود. اگرچه ممکن است این رفتار در کوتاه‌مدت به‌نظر بی‌ضرر برسد، اما در بلندمدت می‌تواند آثار جدی بر سلامت روانی و جسمی فرد داشته باشد. در این مقاله، به بررسی این پدیده از منظر روان‌شناسی و علمی پرداخته و اثرات آن بر سلامت انسان را تحلیل می‌کنیم.
سرکوب احساسات: سرکوب احساسات به معنای نادیده گرفتن یا انکار احساسات و عواطف واقعی خود است. این فرآیند ممکن است به‌طور ناخودآگاه یا تحت فشار اجتماعی اتفاق بیفتد. زمانی که فرد احساسات منفی خود مانند خشم، اندوه یا اضطراب را سرکوب می‌کند، در واقع سعی دارد از بروز این احساسات جلوگیری کند تا به نظر دیگران فردی آرام و خوشحال به نظر برسد. این کار در ظاهر ممکن است به فرد کمک کند تا با محیط اجتماعی خود سازگار شود، اما در درازمدت می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود.
چرا سرکوب احساسات به سلامت آسیب می‌زند؟
1- افزایش استرس مزمن: سرکوب احساسات یکی از دلایل اصلی افزایش استرس در افراد است. مطالعات روان‌شناسی نشان داده‌اند که وقتی فرد قادر به ابراز احساسات خود نیست، فشار روانی در بدن انباشته می‌شود و به مرور زمان به استرس مزمن تبدیل می‌گردد. این استرس می‌تواند به مشکلاتی نظیر اضطراب، افسردگی، و اختلالات خواب منجر شود.
2- تأثیر بر سیستم ایمنی بدن: یکی از تأثیرات اصلی استرس مزمن بر سلامت جسمی، تضعیف سیستم ایمنی بدن است. تحقیقاتی که توسط روان‌شناسان انجام شده است، نشان داده‌اند که استرس می‌تواند به‌طور مستقیم سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و بدن را مستعد بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، عفونت‌ها و حتی بیماری‌های مزمن‌تری چون بیماری‌های قلبی و دیابت کند.
3- بیماری‌های جسمی روان‌تنی: در روان‌شناسی، به بیماری‌هایی که به‌طور غیرمستقیم ناشی از مسائل روانی هستند، بیماری‌های روان‌تنی گفته می‌شود. هنگامی که فرد احساسات خود را سرکوب می‌کند، این احساسات سرکوب‌شده می‌توانند به صورت فیزیکی در بدن بروز پیدا کنند. این امر منجر به دردهای مزمن، مشکلات گوارشی، سردرد، و دیگر علائم جسمانی می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به افسردگی و اضطراب بیشتر در معرض بیماری‌های روان‌تنی قرار دارند.
4- افزایش خطر افسردگی و اضطراب: سرکوب احساسات می‌تواند باعث کاهش توانایی فرد برای مقابله با مشکلات شود. در نتیجه، افراد ممکن است به جای مواجهه سالم با احساسات خود، به‌طور ناخودآگاه آن‌ها را دفن کنند که این می‌تواند به بروز افسردگی و اضطراب شدید منجر شود. این اختلالات روانی به نوبه خود، می‌توانند چرخه‌ای از سرکوب احساسات و بحران‌های عاطفی ایجاد کنند که درمان آن‌ها را دشوارتر می‌سازد.
چگونه می‌توان از سرکوب احساسات جلوگیری کرد؟
1- شناخت احساسات و پذیرش آن‌ها: اولین قدم در مواجهه با سرکوب احساسات، شناخت و پذیرش آن‌ها است. فرد باید یاد بگیرد که احساسات منفی، مانند خشم یا اندوه، طبیعی هستند و هیچ‌کدام از آن‌ها نباید سرکوب یا نادیده گرفته شوند. هر احساس، پیام خاصی به فرد می‌دهد که می‌تواند برای رشد شخصی مفید باشد.
2- ابراز احساسات به شیوه سالم: ابراز احساسات به شیوه‌ای سالم و مثبت، مانند صحبت کردن با یک دوست یا مشاور، نوشتن در یک دفترچه خاطرات، یا انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش و هنر می‌تواند به فرد کمک کند تا احساسات خود را به درستی بیان کند. به نوعی باید بیاموزیم در لحظه با دنیای اطرافمان تسویه باشیم. این فرآیند نه تنها از انباشت فشار روانی جلوگیری می‌کند بلکه به فرد کمک می‌کند تا احساسات خود را درک و مدیریت کند.
3- آموزش مهارت‌های مقابله‌ای: برای جلوگیری از سرکوب احساسات، یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای مؤثر بسیار اهمیت دارد. مهارت‌هایی نظیر ذهن‌آگاهی (Mindfulness)، مدیتیشن و تکنیک‌های تنفسی می‌توانند به افراد کمک کنند تا در موقعیت‌های استرس‌زا، خود را آرام کرده و از سرکوب احساسات جلوگیری کنند.
4- پذیرش و حمایت اجتماعی: ایجاد محیطی امن و حمایت‌گر که افراد بتوانند بدون ترس از قضاوت یا سرزنش احساسات خود را ابراز کنند، به کاهش سرکوب احساسات کمک می‌کند. در این زمینه، گروه‌های حمایتی یا درمان‌های گروهی می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند.
نتیجه‌گیری
سرکوب احساسات می‌تواند به طور جدی بر سلامت روانی و جسمی فرد تأثیر بگذارد و مشکلات مختلفی از جمله استرس مزمن، بیماری‌های روان‌تنی و افسردگی را به همراه داشته باشد. با این حال، آگاهی از این پدیده و یادگیری روش‌های سالم برای مواجهه با احساسات، می‌تواند به فرد کمک کند تا از این چرخه مضر خارج شود و به بهبود کیفیت زندگی خود دست یابد. همچنین، نیاز به ایجاد فرهنگ‌هایی است که افراد را تشویق به ابراز آزادانه احساسات و پذیرش آن‌ها بدون ترس از قضاوت کند.