1_مقدمه و تعریف:
اصطلاح «سکسچت» به هر گونه تبادل پیام، تصویر یا محتوای دیجیتال با مضمون جنسی اطلاق میشود. در روانشناسی، این پدیده بهعنوان بخشی از رفتار جنسی انسان در بستر فناوریهای نوین در نظر گرفته میشود. اهمیت بررسی آن ناشی از این است که هم میتواند به رشد و سلامت جنسی کمک کند و هم خطرات آسیبزای جدی ایجاد نماید.
2_فراوانی و الکوها:
مطالعات بینالمللی نشان دادهاند که بین ۳۰ تا ۵۰ درصد نوجوانان و جوانان حداقل یکبار تجربه سکسچت داشتهاند. در بزرگسالان نیز شیوع این رفتار بهویژه در روابط راهدور و دوران پاندمی کووید-۱۹ افزایش یافته است. الگوها شامل تبادل متنی، تصاویر، ویدئو و اخیراً استفاده از پلتفرمهای مبتنی بر واقعیت مجازی و هوش مصنوعی است.
3_پیامدهای روانی مثبت و کارکردها:
- تقویت صمیمیت در روابط زوجی: بسیاری از زوجها گزارش دادهاند که سکسچت موجب افزایش رضایت جنسی و کاهش فاصله عاطفی میشود.
- کشف و بیان هویت جنسی: افراد میتوانند ترجیحات و مرزهای جنسی خود را در فضایی نسبتاً امنتر کشف کنند.
- جایگزین امنتر در دوران محدودیتهای اجتماعی: در زمان قرنطینه، سکسچت بهعنوان ابزاری برای حفظ روابط عمل کرده است.
4_ریسک ها و پیامدهای منفی:
- انتشار غیرتوافقی (non-consensual sharing): یکی از آسیبهای جدی که منجر به اضطراب، افسردگی و استرس پس از سانحه میشود.
- اخاذی جنسی (sextortion): استفاده از تصاویر برای تهدید و اجبار قربانیان به انجام رفتارهای ناخواسته.
- اثرات بر عزتنفس و سلامت روان: احساس شرم، گناه یا برچسبزنی اجتماعی در صورت افشاگری.
- فناوریهای نوپدید: ظهور دیپفیک و ابزارهای هوش مصنوعی خطر سوءاستفاده از تصاویر جنسی را افزایش داده است.
5_ملاحظات اخلاقی و حقوقی:
قوانین در حوزه سکسچت بهشدت متغیر هستند. در برخی کشورها داشتن یا ارسال تصاویر جنسی افراد زیر ۱۸ سال جرم تلقی میشود، حتی اگر فرد صاحب تصویر خودش باشد. از منظر اخلاقی، اصل رضایت، حفاظت از دادهها و امنیت سایبری باید در اولویت قرار گیرد.
نکته مهم:
رواندرمانگران باید در ارزیابیهای جنسی خود به موضوع سکسچت توجه کنند. پرسش در این زمینه میتواند به شناسایی عوامل خطر یا فرصتها کمک کند. مداخلاتی مانند تکنیک های درمانی سکستراپی و آموزش مهارتهای ارتباطی در مدیریت مشکلات مرتبط.
خلاء های پژوهشی و مسیرهای آینده:
- مطالعات طولی برای بررسی رابطه علت–معلولی بین سکسچت و آسیبهای روانی.
- پژوهش درباره نقش هوش مصنوعی در تولید محتوای جنسی و حفاظت از کاربران.
- بررسی تفاوتهای فرهنگی و جنسیتی در تجربه و پیامدهای سکسچت.
- توسعه ابزارهای ارزیابی استاندارد برای سنجش پیامدهای بالینی.
جمع بندی:
سکسچت پدیدهای پیچیده و چندوجهی است که میتواند هم فرصتهایی برای رشد و صمیمیت فراهم آورد و هم خطراتی برای سلامت روان و اجتماعی ایجاد کند. رویکردهای بالینی و سیاستگذاری باید بر پایه کاهش آسیب، آموزش رضایت، تقویت مهارتهای دیجیتال ایمن و فراهمسازی حمایت چندجانبه شکل گیرند.
منابع:
· Hu, Y. (2023). Longitudinal Sexting Research: A Systematic Review. MDPI.
· Dully, J. (2023). Adolescent experiences of sexting: A systematic review. Journal of Adolescent Health / Wiley.
· Finkelhor, D. (2024). How Risky is Online Sexting by Minors? UNH CCRC report.
· Muheriwa-Matemba, S.R. (2024). Telehealth use for sexual and reproductive health (qualitative study). PMC.
· Commentary: Sexting, sextortion, and generative AI (2025). Wiley.
· Brotto, L.A. (2025). Evaluating a Digital Health Tool Designed to Improve Low Sexual Desire. JMIR.